Wil je jouw huid gezond houden? Gebruik SkinVision om je moedervlekken op tekenen van huidkanker te controleren en direct een risico-indicatie te krijgen.
Wat is een moedervlek eigenlijk?
Een moedervlek of een naevus is een donkere plek op de huid die uit huidcellen bestaat die in plaats van afzonderlijk in een groep zijn gegroeid. Deze cellen worden ook wel melanocyten genoemd en zijn verantwoordelijk voor de aanmaak van melanine; het pigment (de kleur) in onze huid.
Moedervlekken verschijnen op onze huid door blootstelling aan de zon (ultraviolette straling) of we worden ermee geboren. Alhoewel het aantal moedervlekken per persoon verschilt, hebben mensen met een lichte huid over het algemeen meer moedervlekken omdat hun huid minder melanine bevat. Een volwassen persoon heeft gemiddeld tussen de 10 en 40 moedervlekken. Moedervlekken kunnen zelfs door hormonale veranderingen, zoals een zwangerschap en de pubertijd, ontstaan en verdwijnen.
De meeste mensen krijgen naarmate ze ouder worden en aan zonlicht worden blootgesteld van nature meer moedervlekken op hun huid, en de meeste daarvan zijn ongevaarlijk. We moeten onze huid echter regelmatig controleren op veranderingen (maandelijks wordt aanbevolen, met name als je een familiegeschiedenis van huidkanker hebt, maar minimaal elke drie maanden).
Soorten moedervlekken
Niet alle moedervlekken zijn hetzelfde. Hier volgt een kort overzicht van de verschillende soorten moedervlekken en wat ze voor je huid betekenen. We hebben de moedervlekken ingedeeld op basis van het moment waarop ze ontstaan, de plaats op de huid en typische of atypische symptomen. Op basis van deze indeling kunnen moedervlekken verschillend worden geclassificeerd. Neem als voorbeeld de normale naevus naevocellularis marginalis of de atypische congenitale naevus.
Normaal
Een normale moedervlek heeft over het algemeen een afmeting van 5-6 mm, heeft duidelijke randen, een glad, bolvormig oppervlak en bevat pigment. Normale moedervlekken bevinden zich op delen van de huid die regelmatig aan de zon worden blootgesteld en kunnen in zeldzame tot huidkanker leiden.
Atypisch
Atypische moedervlekken, ook wel dysplastische naevi, zijn moedervlekken die onregelmatige symptomen vertonen. Ze hebben over het algemeen vage of onduidelijke randen, verschillen in kleur, zijn groter dan de meeste moedervlekken en hebben zowel vlakke als verhoogde delen. De meeste dysplastische naevi zijn goedaardig, ook al vertonen ze dezelfde tekenen als moedervlekken in een voorstadium van kanker of met kankercellen. Iemand met veel dysplastische naevi kan echter een grotere kans lopen op huidkanker. Het is belangrijk om deze moedervlekken regelmatig zelf te controleren op veranderingen.
Moedervlekken per moment van ontstaan
Congenitaal
Congenitale moedervlekken, ook wel congenitale naevi genoemd, zijn moedervlekken die zijn aangeboren of binnen het eerste levensjaar van een baby ontstaan. Ze worden veroorzaakt door melanocytcellen in de dermis (middelste huidlaag) en/of epidermis (buitenste huidlaag). Dit soort moedervlekken verschillen van grootte en worden soms pigmentvlekken genoemd. Er bestaat een risico dat congenitale naevi zich op late leeftijd ontwikkelen tot melanoom en moeten daarom in de pubertijd en tijdens de vroege volwassenheid in de gaten worden gehouden.
Verworven
Verworven moedervlekken zijn moedervlekken die bij kinderen en (jong)volwassenen verschijnen. De meesten zijn goedaardig en vormen geen risico, maar sommigen kunnen zich op latere leeftijd ontwikkelen tot kankercellen. Dit soort moedervlekken komen het meeste voor en worden meestal veroorzaakt door herhaaldelijke blootstelling aan zonlicht.
Moedervlekken per plaats
Op elke plaats op het lichaam kunnen het soort moedervlekken anders zijn.
Junctionele melanocytaire naevi
Junctionele melanocytaire naevi zijn moedervlekken die ontstaan doordat melanocyten zich tussen de dermis en de epidermis ophopen. Deze moedervlekken zijn vaak enigszins verhoogd met regelmatige randen en donker pigment, alhoewel ze in kleur kunnen variëren van lichtbruin tot donkerbruin. Mensen krijgen deze moedervlekken over het algemeen als ze jong of jongvolwassenen zijn. Naarmate we ouder worden, verplaatsen melanocyten zich namelijk vaak naar diepere huidlagen.
Intradermale naevi
Intradermale naevi zijn huidkleurige moedervlekken die vaak wegvallen in de omliggende huid. Het pigment is niet zo donker als bij junctionele melanocytaire naevi, omdat ze zich in de dermis of middelste huidlaag huid bevinden. Deze moedervlekken ontwikkelen zich over het algemeen laat in de kindertijd of bij (jong)volwassenen en komen zeer vaak voor. Ze zijn meestal goedaardig.
Samengestelde naevi
Samengestelde naevi vertonen tekenen van zowel intradermale als junctionele naevi, waarbij de melanocytcellen zich tussen de dermis en dermo-epidermis bevinden. Deze moedervlekken hebben een verhoogd gebied in het midden en vlakke gebieden rond de randen. Ze hebben meestal duidelijke randen en een gelijkmatig pigment.
Andere soorten moedervlekken
Halo-naevi
Halo-naevi zijn verhoogde moedervlekken die door een cirkel worden omringd waarin het huidpigment verloren is gegaan vanwege inflammatoire infiltrerende cellen. Artsen zijn nog steeds op zoek naar de oorzaak van deze reactie. Als deze moedervlekken goed worden gediagnosticeerd, zijn ze goedaardig en hoeven ze niet te worden behandeld, behalve eventueel uit cosmetische overwegingen.
Hoe weet je of je moedervlek onschuldig is
Moedervlekken die als ‘onschuldig’ worden beschouwd, dat wil zeggen die geen risico op kanker vormen, hebben over het algemeen een paar veelvoorkomende kenmerken.
Ze zien er over het algemeen uit als gewone moedervlekken en:
· hebben scherpe randen,
· zijn glad of bolvormig,
· hebben een diameter van ongeveer 6 mm,
· behouden dezelfde vorm, grootte en kleur.
Het is van belang om een ‘inventaris’ van uw moedervlekken op te maken, zodat je geleidelijke veranderingen kunt vaststellen. Het is van essentieel belang om te weten hoe je lichaam er normaal uitziet om tekenen van huidkanker in een vroeg stadium vast te stellen en op tijd een behandeling te krijgen.
Waarschuwingssignalen die mogelijk op kanker duiden
Let op de volgende tekenen die mogelijk op kwaadaardige moedervlekken duiden:
· Veranderingen van de grootte (toename)
· Verandering van de vorm (met name in het geval van onregelmatige randen)
· Veranderingen van de kleur (met name als ze donkerder worden of meerdere kleurtinten bevatten)
· Verlies van symmetrie (gewone moedervlekken zijn volledig rond of ovaal en zijn over het algemeen symmetrisch)
· Jeuk, pijn of bloeden (mogelijk zelfs korstvorming)
· Ruw/korstig oppervlak
· Ontsteking
· Drie verschillende bruin- of zwarttinten
· Een verandering van de hoogte (verdikking of verhoging van een vlakke moedervlek)
Neem contact op met uw dokter als u een van deze tekenen constateert.
De ABCDE-checklist:
Zorgprofessionals geven patiënten vaak de handige ABCDE-checklist om zelf de tekenen van melanoom vast te kunnen stellen.
- Asymmetrisch – melanomen zijn meestal duidelijk asymmetrisch
- Border (Rand) – melanomen staan bekend om hun onregelmatige randen
- Colours (Kleuren) – melanomen kunnen ten minste twee duidelijk verschillende kleuren hebben
- Diameter – melanomen zijn meestal groter dan 6 mm in doorsnee
- Enlargement (Vergroting) – melanomen worden meestal geleidelijk groter
Meer informatie: ABCDE-zelfcontrole op melanoom
Controleer uw moedervlek
De beste manier om vast te stellen of moedervlekken, ongeacht het soort, kwaadaardig zijn, is door ze regelmatig te controleren. Veranderingen van een moedervlek wijzen er over het algemeen op dat ze door een dokter moeten worden gecontroleerd. Gebruik SkinVision om uw moedervlekken te scannen op tekenen van huidkanker en direct een risico-indicatie te krijgen. Download SkinVision.
